Poezi për Arbërin tim - nga Sazan Goliku

POEZI PËR ARBËRIN TIM...
Nga SAZAN GOLIKU

TRIPTIK

Ngazëllim

Arbëri im

ende nuk ka mbushur një javë

që ka çelur në këtë botë të vjetër dhe

shurrën e hedh përpjetë,

pi pa paguar faturë me TVSH dhe

fle seriozisht, shpërfillës ndaj reformës në drejtësi.

Mami dhe dy gjyshet i bëjnë roje gjumit dhe ëndrrave të tij.

(Thuhet fle me engjëjt se dhe vetë është ëngjëll)

Ia shohim fytyrën si një mrekulli të botës. Në të vërtetë

rrekemi të shohim tek ai fytyrën tonë të plakur

Fytyra e tij fluturake –

aq e ngjashme  dhe aq e ndryshme nga jona.

Arbëri im

nuk e di që e quajnë Arbër dhe pse është i tillë.

  

Ëndërrim

Arbëri im – pëllumb i bukur,

filiz i brishtë i trungut rrënjëthellë.

Mbyll sytë. Vigan të imagjinoj…

Rekesh e përpëlitesh, ndeshesh e përleshesh mes

xhunglës së librave elektronikë,

rrjetave të pazbërthyeshme të formuleve,

shifrave marramendëse,

termave të panjohura për ne sot,

simboleve enigmatike…

Fluturon pa flatra, vrapon si Muku i vogël, noton si delfin

 – dritëdhënës i gjallë

me prush ambicioni, me hekur vullneti, me zemër Njeriu.

Hap sytë. Më duket sikur ti

më shkel synë e nënqesh Arbëri im

pëllumb i bukur me krah drite.

Besim

Arbëri im,

unë s’jam falltar

(fatkeqësisht nuk besoj në profeci), po e di

udha jote s’do të jetë e shtruar me lule e margaritarë.

Gjembat e ngulur në shputat e këmbëve

vetë do t’i heqësh,

kallot në thembra do të nxisin të ecësh më shpejt

mbi akull e mbi gurë, mbi rërë e mbi llucë.

Malet e fushat, detet e qiejt me zemrën tënde

do t’i ngjitësh e rrahësh pa u penduar.

Fytyrat e gjyshërve në foto

do t’i vëresh krenar,

për të parë tek ata

veten.

28.6.2015

Pse fjalë të huaja kur i kemi shqip?/ Sazan Goliku

 Pse fjalë të huaja kur i kemi shqip?

          

Nga Sazan GOLIKU

A është shqetësuese – për intelektualët në përgjithësi, por edhe për publicistët, gazetarët, politikanët e të tjerë që janë figura  publike dhe flasin e shkruajnë për një publik të gjerë – përdorimi i fjalëve të huaja?

Fatkeqësisht jo. Një pjesë, për mungesë  të kulturës gjuhësore, pra janë të pavetëdijshëm për këtë fakt që nuk është thjesht  problem gjuhësor. Një pjesë tjetër tregojnë hapur se janë snobë dh i  kundërvihen atij që ia vënë në dukje kotësinë e dëmin e të përdorimit pa vend dhe pa arsye të fjalëve të huaja.

Këtu nuk është fjala  për ndërkombëtarizma e termat ose për përdorime stilistike e shkencore. Çka  është e papranueshme dhe aspak dinjitoze ka të bëjë me përdorimin e fjalëve të huaja kur në shqip i kemi këto fjalë me të gjitha foletë kuptimore.

Çdo ditë, në çdo emision radioje e televizioni, në çdo gazetë e revistë të vrasin veshët fjalët: parlament (kuvend), komunitet (bashkësi), prioritet (përparësi), prezencë (prani), aktivitet (veprimtari), personal (vetjak), eksperiencë (përvojë), elektoral (zgjedhor), lokal (vendor), direkt (drejtpërdrejt), ambient (mjedis) pedonale (shëtitore). Përmenda  vetëm këto fjalë, për të mos kujtuar qindra  fjalë të tjera të huaja që  zëvendësohen lehtësisht sepse i kemi në shqip.

Gjuha jonë, siç dihet, madje dhe nga studiues të huaj, është gjuhë e begatë. Aktivizimi i fjalëve shqipe i të dy kryedialekteve e të krahinave nuk është detyrë vetëm e shkrimtarëve dhe e gjuhëtarëve, po e të gjitha figurave publike. Ky do të ketë ndikim të dukshëm te lexuesit e dëgjuesit e thjeshtë kudo në trevat shqiptare, aq më tepër te fëmijët dhe nxënësit  e të gjitha shkallëve.

Me të drejtë një shkrimtar e publicist ka vënë në dukje se, po të bëhej një punë me pamje më të gjerë  e me pikësynim strategjik gjuhësor, të qartë e gjithëpërfshirës, do të kishim një fjalor të shqipes po me aq fjalë e shprehje frazeologjike sa kemi në “Fjalorin e shqipes së sotme”, të redaktuar e të ribotuar, por jo të pasuruar siç e kërkon koha.

Fjalori “Për pastrimin e gjuhës shqipe” i ASHSH-së ishte një nismë e mirëpritur; pasurimi dhe ribotimi i tij nuk ka pse pengohet “nga mungesa e fondeve”. Kur shohim të sponsorizohen me dhjetëra e dhjetëra libra me vlera të dyshimta ose të diskutueshme, për të mos thënë të dobëta e madje të dëmshme, sponsorizimi i kujtdo qoftë i fjalorëve  të tillë do të ishte më tepër se një ndihmesë kulturore, do të ishte një veprim sa atdhetar aq dhe shkencor.

Pastrimi nga fjalët e huaja dhe pasurimi me fjalë të shqipes dhe me brumin  e shqipes do t’i hapte udhën edhe përpjekjeve për t’u mbrojtur nga shtrembërimet morfologjike e sintaksore, të cilat janë të rrezikshme dhe fatale për autencitetin e origjinalitetin e shqipes.

                                                                                       

Gazeta DITA 20 korrik 2015